Τα κτήρια αποτελούνται από υλικά δομής αλλά και άλλα υλικά, συνήθως άυλα, που αν τα αναζητήσουμε ποικίλες ιστορίες αναδύονται που αποκαλύπτουν τη ζωή τους, τις μικροϊστορίες των ιδιοκτητών τους, την ιστορία των πόλεων, με ένα ιδιαίτερα ζωντανό και αποκαλυπτικό τρόπο. Τα άυλα υλικά είναι κυρίως ο λόγος και τα συναισθήματα των ανθρώπων που τα σχεδίασαν, τα κατασκεύασαν, τα κατοίκησαν, τα εγκατέλειψαν. Αυτά συλλέγει συστηματικά η MONUMENTA, που εδώ και οχτώ χρόνια καταγράφει και μελετά τα κτήρια του 19ου και α’ μισού του 20ού αιώνα σε πόλεις και οικισμούς της Ελλάδας.
Η συλλογή των προφορικών μαρτυριών αλλά και των προσωπικών αρχείων αποτέλεσαν ένα συστηματικό μεθοδολογικό εργαλείο στη διαδικασία της καταγραφής των κτηρίων και των ιστοριών τους με απώτερο στόχο την τεκμηρίωση, την προστασία και την ανάδειξή τους. Η συλλογή των μαρτυριών πραγματοποιήθηκε με οργανωμένες βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις ή συνεντεύξεις που προέκυπταν κατά την επιτόπια έρευνα. Οι πάνω από 300 συνεντεύξεις που έχουν μέχρι σήμερα πραγματοποιηθεί έχουν δώσει σπάνιο πληροφοριακό υλικό που καμιά άλλη πηγή δεν μπορούσε να δώσει, όπως η βιβλιογραφία ή τα αρχεία, που σπανίζουν ειδικά για τα κτήρια που δεν σχεδιάστηκαν από γνωστούς αρχιτέκτονες και αποτελούν το μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό απόθεμα των πόλεων.
Για τις συνεντεύξεις συντάχθηκε ειδικό ερωτηματολόγιο με πέντε βασικές θεματικές: βιογραφικά στοιχεία, ιστορία κτηρίου/κτηρίων, πληροφορίες για τη γειτονιά και τις υποδομές της, πληροφορίες για την πόλη και πληροφορίες για το φυσικό περιβάλλον του κτηρίου. Αναζητήθηκαν κυρίως κινηματογραφούμενοι που ανήκαν στις ηλικιακές ομάδες άνω των 65, αναζητήθηκαν δηλαδή αυτοί που έζησαν τις πόλεις και τα χωριά πριν τις εκτεταμένες κατεδαφίσεις της μεταπολεμικής περιόδου λόγω της ανοικοδόμησης και του φαινομένου της αντιπαροχής, που άλλαξαν ριζικά τη μορφή των περισσοτέρων ελληνικών πόλεων.
Οι συνεντεύξεις, που μέχρι σήμερα αφορούν κτήρια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Πειραιά, της Καλαμάτας, του Ψυχικού, της Φιλοθέης, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Καλάμου (Αττικής), της Σκιάθου, της Νάξου και της Σύρου, έχουν καταχωριστεί στο Αρχείο της MONUMENTA και ένα σημαντικό τμήμα αυτών έχει απομαγνητοφωνηθεί. Αποσπάσματα των συνεντεύξεων θα μπορούν να ακούν ή να διαβάζουν οι επισκέπτες της νέας ιστοσελίδας της MONUMENTA (είναι υπό κατασκευή). Μικρές παρουσιάσεις τους έχουν αναστηθεί στο ιστολόγιο https://monumentakatagrafi.wordpress.com/
Στόχος είναι η συλλογή των προφορικών μαρτυριών να διευρυνθεί και στο πλαίσιο αυτό η MONUMENTA κάνει κάλεσμα σε όλους όσοι επιθυμούν να συμβάλλουν στην τεκμηρίωση των κτηρίων να δώσουν μια γραπτή ή προφορική συνέντευξη. Στοιχεία επικοινωνίας: MONUMENTA (6973308857, info@monumenta.org).
Η συλλογή προφορικών μαρτυριών ξεκίνησε και συνεχίστηκε στο πλαίσιο των προγραμμάτων καταγραφής, τεκμηρίωσης και ανάδειξης κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα (2013-2020), που εκπόνησε η MONUMENTA με αποκλειστικό δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
Επισυνάπτονται: φωτογραφίες
Πληροφορίες: 6973308857, www.monumenta.org, info@monumenta.org, https://monumentakatagrafi.wordpress.com/
